ဗုဒၶ၀ါဒနွင္႔သေဘာထားခံယူခ်က္

Religion ဆိုေသာစကားရပ္သည္ လူတို႔၏ ကိုး ကြယ္ရာ ဘာသာေရးဟူေသာ အဓိပၸါယ္အားျဖင့္ ယေန႔ ကမၻာတြင္ ထင္ရွားေပၚလြင္လ်က္ရွိသည္။
ကြ်ႏု္ပ္တို႔သည္ ျမတ္ဗုဒၶကို ဘာသာေရးတည္ေထာင္သူ-Founder of Religion-ဟု ေခၚဆိုႏိုင္ခြင့္ရွိပါလွ်င္ ဘာသာေရးတည္ ေထာင္သူအားလံုးတို႔တြင္
ျမတ္ဗုဒၶသည္သာလွ်င္ လူသား တို႔၏ဆရာ Teacher of mankind ျဖစ္သည္။
ျမတ္ဗုဒၶကို သန္႔ရွင္းေသာ ႐ိုးသားေသာ လူသား တစ္ေယာက္ထက္ပို၍ ေျပာဆိုေၾကျငာႏိုင္ဖြယ္မရွိပါ။
အျခား ေသာ ဘာသာတရားကို တည္ေထာင္သူတို႔မွာ God လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။
God ဝင္စားသူလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။
God၏သားလည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။God၏တမန္ေတာ္လည္း ျဖစ္ ႏိုင္သည္။

ျမတ္ဗုဒၶမွာမူ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ လူသားတစ္ ေယာက္ျဖစ္႐ံုမွ်မက
သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ နည္းလမ္းကို တည္ေထာင္သူ၊
ထိုနည္းလမ္းကို ျပသူ၊
အမွန္တရားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ထုတ္ေဖာ္ေပးသူလည္းျဖစ္သည္။
ျမတ္ဗုဒၶသည္ ထိုဝိသုဒၶိလမ္းစဥ္ , ဝိမုတၲိလမ္းစဥ္ , သႏၱိလမ္းစဥ္ , သစၥာလမ္းစဥ္တို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ျပသရာ၌ ျပင္ပ တန္ခိုးရွင္ မျမင္ရသည့္ ဘုရားသခင္တို႔၏ တန္ခိုးပါဝါႏွင့္ အကူ အညီကို လံုးဝ ရယူခဲ့ျခင္းမရွိေပ။
သူ၏ပင္ကိုယ္ ဇြဲ ,သတၲိ , လံု႔လ , ဥာဏ္ပညာတို႔ကို အသံုးခ်အလုပ္လုပ္ကာ အထက္ပါ လမ္းစဥ္တို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ျခင္းသာျဖစ္သည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ သူသိသမွ် , ျမင္သမွ် , ရရွိပိုင္ဆိုင္ ထားသမွ် သစၥာ ,သႏၱိ , ဝိသုဒၶိ , ၀ိမုတၲိတရားတို႔ကို သဒၶါ ဝီရိယ ပညာရွိၾကသည့္ လူသားတိုင္းအား ျဖန္႔ေဝေပးခဲ့ေလ သည္။ သူ၏ဗုဒၶအျဖစ္ကိုပင္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ လူသားတိုင္း အား ျဖစ္ခြင့္ေပးထားပါသည္။

လူသားတစ္ေယာက္ (လူသားစင္စစ္)သည္သာလွ်င္ ဗုဒၶအျဖစ္ကို ရပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ လူသားတိုင္း၏သႏၱာန္၌ ေဗာ ဓိဥာဏ္ကို ရပိုင္ခြင့္သည္ ကိန္းေအာင္းလ်က္ရွိသည္။ ထိုလူ သားသည္ တကယ္စင္စစ္ ဥာဏ္ႏွင့္ယွဥ္၍ အားထုတ္လို ေသာ ဆႏၵရွိလွ်င္ ေဗာဓိဥာဏ္ကို ရပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ကြ်ႏု္ပ္တို႔က ျမတ္ဗုဒၶကို လူသားအားလံုး တို႔ထက္ ထူးျခားေသာလူသား၊
ဘာသာေရးတည္ေထာင္သူ တို႔ထက္ ထူးျမတ္ေသာ ဘာသာေရးတည္ေထာင္သူ-ဟုဆို ႏိုင္သည္။
လူ႔ဘဝ လူ႔ေလာက၌ သူသည္ အက်င့္ပိုင္း , အသိ ပိုင္း အရာရာတိုင္း၌ အလြန္ျပည့္စံုသူျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ျခင္း ေၾကာင့္ ယေန႔ကမၻာ၌ အလြန္ထင္ရွားေပၚလြင္ေသာ ဘာသာ တရားတို႔တြင္ "မဟာလူသား" ဟူ၍ သူ႔ကို အသိမွတ္ျပဳလာၾက သည္။ သူ၏အဆံုးအမျဖစ္ေသာ ဓမၼသည္ လူသား အားလံုး တို႔၏ဘဝႏွင့္ တစပ္တည္းျဖစ္သည္။ လူသားအားလံုးတို႔၏ ဘဝလိုအပ္ခ်က္ႏွင့္လည္း ကိုက္ညီလ်က္ရွိသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶႏွင့္ဓမၼကို လူေလာကႀကီးတစ္ခုလံုးက ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရွိထားသည္။ ႐ိုးသားေသာယံုၾကည္မႈႏွင့္ က်ိဳး ေၾကာင္းသိျမင္ ဆင္ျခင္တတ္ေသာ အသိဥာဏ္ရွိသူတိုင္း သည္ ဗုဒၶႏွင့္ဓမၼကို တစ္ကမၻာလံုး၏ (လူသားတစ္ရပ္လံုး၏) အေမြဆိုင္ဟု ဆိုၾကသည္။

ဗုဒၶဝါဒအရ လူသား၏အဆင့္သည္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ သည္။ လူသားတစ္ေယာက္သည္ သူကိုယ္တိုင္၏ ကိုယ္ပိုင္ အရွင္သခင္ျဖစ္သည္။ သူကိုယ္တိုင္ထက္ ပိုလြန္ေသာ, သူ႔ ဘဝကို လႊမ္းမိုးအုပ္စိုး၍ထားေသာ , သူ႔ဘဝပန္းတိုင္ကို ဆုပ္ ကိုင္၍ထားေသာ သူ႔အထက္က တန္ခိုးရွင္ အာဏာရွင္ မရွိ ေပ။ လူသားတစ္ေယာက္၏ ကိုယ္ပိုင္ကိုးကြယ္ရာသည္ ထိုလူ သားကိုယ္တိုင္ပင္ျဖစ္သည္။ တျခားကိုးကြယ္ရာမရွိ-ဟု ျမတ္ ဗုဒၶက လူသားတို႔၏ဘဝကို လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ခြင့္ အဆင့္ ျမင့္ျမင့္ေပးထားသည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ သူ၏တပည့္မ်ားကို ဆံုးမရာ၌ "ကိုး ကြယ္ရာကို မိမိတို႔ကိုယ္တြင္းမွာ ရွာၾက၊ အျပင္ပမွာ (သို႔) တျခားသူတို႔ထံမွာ ကိုးကြယ္ရာ ရွာ၍မရ" ဟု တိုက္တြန္း ေလ့ရွိသည္။
ျမတ္ဗုဒၶသည္ လူသားတိုင္း ဘဝတိုးတက္ေရးႏွင့္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ သူ႔ကိုအတုယူၾကဖို႔ အစဥ္အားေပး ဆံုးမေလ့ရွိသည္။

"မိမိတို႔ ဘဝလြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ မိမိတို႔ကိုယ္ တိုင္ပင္ အားထုတ္ရမည္၊ မိမိတို႔ေရာဂါေပ်ာက္ေရးအတြက္ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ပင္ ေဆးေသာက္ရမည္"ဟု ဆံုးမေလ့ရွိ သည္။

သို႔ေသာ္ ေဆးဆရာေကာင္းကို မွီဝဲရမည္။ ထိုသမား ေကာင္း၏ တားျမစ္ခ်က္, ညႊန္ၾကားခ်က္တို႔ကို လိုက္နာရ မည္။ ထိုသမားေတာ္ ေပးသည့္ေဆးကို မွန္မွန္မွီဝဲရမည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ ေဆးသမား၊ ျမတ္ဓမၼသည္ ေဆးဝါး ျဖစ္သည္။ လူသားတစ္ေယာက္၏ အေႏွာင္အဖြဲ႔တို႔မွ လြတ္ ေျမာက္ေရးအတြက္ ထိုလူသားကိုယ္တိုင္၏ ကိုယ္ပိုင္သဒၶါ , ဝီရိယ ,ပညာတို႔သည္သာ တကယ္စင္စစ္ ထိုလူသား၏ ကယ္ တင္ရွင္တို႔ျဖစ္ၾကသည္။

ျမတ္ဗုဒၶကဆို၏။ "ဗုဒၶတို႔မည္သည္ လမ္းညႊန္ဆရာ တို႔သာ ျဖစ္ကုန္၏။ လူတို႔သည္ ဆရာတို႔ ညႊန္ျပသည့္အတိုင္း အလုပ္လုပ္အားထုတ္ၾကရမည္" ။

အကယ္၍ လူတို႔က ျမတ္ဗုဒၶကို "ကယ္တင္ရွင္"ဟု ဆိုခ်င္လွ်င္ ဝိသုဒၶိလမ္း , ဝိမုတၲိလမ္း , သစၥာႏွင့္သႏၱိတို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ ညႊန္ျပေပးေသာ အဓိပၸါယ္ျဖင့္သာလွ်င္ ျမတ္ဗုဒၶ ကို "ကယ္တင္ရွင္"ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ကြ်ႏု္ပ္တို႔သည္ ကြ်ႏု္ပ္တို႔ကယ္တင္ရွင္ ျမတ္ဗုဒၶ ျပေပးေသာ လမ္းေၾကာင္း တို႔ကို ေျဖာင့္ေျဖာင့္မွန္မွန္ ေလွ်ာက္လွမ္းသြားရမည္သာ ျဖစ္သည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ သူ၏တပည့္မ်ားကို ညႊန္ျပသည့္ ဝိသုဒၶိ , ဝိမုတၲိ (သန္႔ရွင္းျခင္းႏွင့္ လြတ္ေျမာက္ျခင္း) ဆိုသည္ မွာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ခ်င္း တစ္ေယာက္ခ်င္းစီ၏ တာဝန္ႏွင့္ က်င့္ႀကံ အားထုတ္မႈေပၚမွာတည္သည္။

မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ေတာ္၌ " မိမိကိုယ္ကို မိမိတို႔ မွီခို၍ေနၾက၊ မိမိတို႔က်င့္သံုးေသာဓမၼသည္ မိမိတို႔မွီခိုရာျဖစ္ သည္။ ငါဘုရားသည္ သင္ရဟန္းတို႔ကို အုပ္စိုး၍ေနမည္ မဟုတ္" စသည္ျဖင့္ မိန္႔ၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။
ျမတ္ဗုဒၶသည္ သူ၏တရားထဲ၌ မည္သည့္လွ်ိဳ႕ဝွက္ ခ်က္ ကြယ္ဝွက္ခ်က္ကိုမွ် မထား၊ ဆရာစား , ဆရာ့လက္ဆုပ္ တရားငုတ္ကိုမွ်လည္း မည္သို႔မွ်မထား၊ နာၾကားသူတို႔ လက္ခံ ႏိုင္သမွ် အႀကြင္းမရွိ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဟာျပခဲ့သည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ ဘာသာေရးသမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္၌ မၾကားစဖူး , မရွိစဖူး ထူးဆန္းသည့္ လူသားတို႔အေတြးအေခၚ လြတ္လပ္ခြင့္တို႔ကို ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့သည္။ လူ႔အေတြးအေခၚ၏ လြတ္လပ္ခြင့္သည္ လူသားတို႔ ဘဝလြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အထူးပင္လိုအပ္ေပသည္။

ျမတ္ဗုဒၶ၏အလိုေတာ္အရ လူသားတို၏ လြတ္ ေျမာက္မႈသည္ လူသားတိုင္း ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင့္ သစၥာကို ထိုးထြင္းသိျခင္းေပၚ၌ တည္သည္။ ျပင္ပတန္ခိုးရွင္GOD-ဘုရားသခင္တို႔၏ သနားျခင္း ခြင့္လႊတ္ျခင္း မ်က္ႏွာသာ ေပးျခင္း ကယ္တင္ျခင္းတို႔ အေပၚ၌ လံုးဝ တည္ျခင္း မွီခိုျခင္း မရွိေပ။

ျပင္ပတန္ခိုးရွင္ ဘုရားသခင္တို႔ကို ႐ိုေသက်ိဳးႏြံစြာ ဆုေတာင္းျခင္း၊ ထိုဘုရားသခင္တို႔ သနားခ်ီးျမႇင့္ေသာ ဆု လာဘ္ကို ရရွိျခင္းျဖင့္လည္း လူသားတို႔၏ ဘဝလြတ္ ေျမာက္မႈသည္ မျဖစ္ႏိုင္ေခ်။ သစၥာကို မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္း သည္သာ ဘဝလြတ္ေျမာက္ေရး၏ ဂိတ္ေပါက္ျဖစ္သည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ ေကာသလႏိုင္ငံေတာ္၌ ခရီးလွည့္ လည္စဥ္ ေကသမုတၲိအမည္ရွိေသာ ၿမိဳ႕ကေလးတစ္ခုသို႔ ေရာက္ခဲ့သည္။

ထိုၿမိဳ႕ကေလး၌ ကာလာမလူမ်ိဳးတို႔ ေနထိုင္ၾက၏။ ျမတ္ဗုဒၶ ထိုရြာသို႔ ဆိုက္ေရာက္သြားေသာအခါ ကာလာမ လူမ်ိဳးတို႔ စု႐ံုး ေရာက္ရွိလာၾကကုန္၏။

ျမတ္ဗုဒၶကို သူတို႔ အ႐ိုအေသေပး ေလွ်ာက္ထားၾက သည္မွာ "အို ျမတ္စြာဘုရား ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ရေသ့ ရဟန္းတို႔သည္ ကြ်ႏု္ပ္တို႔ရြာသို႔ တစ္ေယာက္ၿပီးတစ္ေယာက္ အဆက္မျပတ္ လာေရာက္ၾကပါ၏၊ ေရာက္လာတိုင္းေသာ ရေသ့ရဟန္းတို႔သည္ သူတို႔၏ ကိုယ္ပိုင္ဝါဒကိုသာ အေကာင္း ေျပာ၍ ထြန္းကားေအာင္ ေဟာေျပာၾကပါ၏။ သူတပါးတို႔၏ ဝါဒကိုမူကား ႐ံႈ႕ခ်အျပစ္ဆို၍ ပ်က္ျပားေအာင္ျပဳၾကပါ၏၊ ရေသ့ရဟန္းေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာတို႔ ကြ်ႏု္ပ္တို႔ေကသမုတၲိရြာ သို႔ ေရာက္တိုင္း မိမိတို႔အယူဝါဒကို လက္ခံဖို႔ရန္ သူတပါးတို႔ ၏အယူဝါဒကို စြန္႔ပစ္ဖို႔ရန္ အသီးအသီး ေျပာသြား ၾကပါ၏ဘုရား။

ထို႔ေၾကာင့္ ယခုအခါ ကြ်ႏု္ပ္တို႔ ေကသမုတၲိရြာသား အားလံုး စိတ္႐ႈတ္၍ေနၾကကုန္ပါၿပီဘုရား၊ မည္သူ၏ဝါဒ မွားသည္၊ မည္သူ၏ဝါဒ မွန္သည္ဟု မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ေအာင္ သံသယမ်ား ဝင္ေနၾကကုန္၏ဘုရား။ အို အရွင္ေဂါတမဗုဒၶ- အရွင္သည္ေကာ မည္သို႔ေဟာျပႏိုင္မည္နည္း"-ဟု ေမး ေလွ်ာက္ၾကကုန္၏။

ထိုအခါ ျမတ္ဗုဒၶက အံ့ဩဖြယ္ေကာင္းေသာ လမ္း ညႊန္ခ်က္၊ လြတ္လပ္ေသာအေတြးအေခၚ၊ လြတ္လပ္ေသာ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္တို႔ကို ေပးထားခဲ့သည္မွာ ဘာသာေရးသ မိုင္းတြင္ ၿပိဳင္ဘက္ကင္းသည့္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းညႊန္ ခ်က္ျဖစ္ခဲ့ေပသည္။

"အို ကာလမတို႔- သင္တို႔မွာ ယံုမွားသံသယျဖစ္သည္ ဆိုလွ်င္ ျဖစ္ထိုက္ေပ၏။ သင္တို႔ရြာ၌ ဆရာမ်ားသေလာက္ ဝါဒလည္းမ်ားကုန္၏။ သင္တို႔၏ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ကို ဆရာ့ဝါဒတို႔ႏွင့္ သံသယတို႔က ဖံုးလႊမ္း၍ ေနၾကကုန္၏။ ငါသည္မူကား ထိုဆရာတို႔ကဲ့သို႔ မေျပာလို၊ သင္တို႔၏ ကိုယ္ ပိုင္အေတြးအေခၚ၊ ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္၊ ကိုယ္ပိုင္အဆံုးအျဖတ္ သည္သာလွ်င္ သင္တို႔၏ကိုယ္ပိုင္ဥစၥာ၊ ကိုယ္ပိုင္လမ္းညႊန္ ခ်က္ျဖစ္သင့္သည္ဟု ဆိုခ်င္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္

(၁)တဆင့္စကား အဆင့္ဆင့္ၾကားရသည္တို႔အေပၚ မွာလည္း အၿပီးသတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်ၾကကုန္ႏွင့္။

(၂) သင္တို႔အထက္က ဘိုးေဘးဘီဘင္ အစဥ္အ ဆက္လာ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားကိုလည္း
အဆံုးသတ္ အားကိုးၿပီး အဟုတ္မွတ္၍ မက်င့္သံုးၾကကုန္ႏွင့္။

(၃)အေျခအျမစ္မပါသည့္ သူေျပာငါေျပာ ေကာလာ ဟလ စကားတို႔ကိုလည္း လက္ခံမမွားၾကကုန္ႏွင့္။

(၄)ဘာသာေရးက်မ္းစာတို႔၏ အရွိန္ဩဇာေအာက္ မွာလည္း နစ္ျမဳပ္၍မေနၾကကုန္ႏွင့္။

(၅) အက်င့္ႏွင့္ အသိမပါ တကၠီဝါဒီတို႔၏ အေတြး အေခၚမ်ားကိုလည္း ဟုတ္ၿပီ မွန္ၿပီဟု အတည္မယူၾကကုန္ ႏွင့္။

(၆)အျခားအျခားေသာလူတို႔ အျခားအျခားေသာ အယူဝါဒတို႔ထံမွ ပံုတူကူး၍ က်င့္သံုးျခင္းသည္လည္း မိမိတို႔ ဘဝႏွင့္ အပ္စပ္လိမ့္မည္ဟု အတည္တက် မယူၾကကုန္ႏွင့္။

(၇) မိမိတို႔အေတြးအေခၚ အယူအဆကို မိမိတို႔၏ အေတြးျဖင့္သာလွ်င္ အေၾကာင္းယုတၲိေပး၍ တင္ျပႏိုင္႐ံုမွ် ျဖင့္ ကိုယ့္အေတြး ကိုယ့္ယုတၲိ ဟုတ္ၿပီဟု မယူၾကကုန္ႏွင့္။

(၈)ဆရာတစ္ေယာက္ေယာက္ လာေရာက္ေဟာ ေျပာခ်က္သည္ မိမိေတြးထင္ထားသည္ႏွင့္ ကိုက္ညီ သြားၿပီဆို ႐ံုမွ်ျဖင့္လည္း ဟုတ္ၿပီမွန္ၿပီဟု မယူဆၾကကုန္ႏွင့္။

(၉) ေလးစားထိုက္ေသာ ေလာကကဂ႐ုျပဳေနသည့္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးတစ္ေယာက္၏ဝါဒသည္ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရွိသည္ဟူ၍ လည္း တစ္ထစ္ခ် မယူၾကကုန္ႏွင့္။

(၁၀) မိမိတို႔ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္ေသာ ဆရာတို႔၏ စကားတိုင္းသည္လည္း ဟုတ္ၿပီမွန္ၿပီ အက်ိဳးရွိၿပီဟု အၿပီး သတ္ မမွတ္ယူၾကကုန္ႏွင့္။

"အိုကာလာမတို-အေကာင္းအဆိုး ဘယ္ဟာမ်ိဳး မဆို သင္တို႔အတြက္ သင္တို႔ကိုယ္တိုင္ သိေအာင္လုပ္ၾက၊ ဤသည္ကား အေကာင္းတရား၊ ဤသည္ကား အဆိုးတရား၊ ဤသည္ကားအမွား၊ ဤသည္ကားအမွန္၊ သင္တို႔ကိုယ္တိုင္ သိေအာင္ လုပ္ၾက။ ဤသည္ကား အမွား၊ ဤသည္ကား အဆိုး- ဆိုးက်ိဳး သာျဖစ္လိမ့္မည္။ ဤသည္ကား အေကာင္း၊ ဤသည္ကား အမွန္- ေကာင္းက်ိဳးသာ ျဖစ္လိမ့္မည္ ဆိုသည့္အခ်က္ကို သူတပါးတို႔ထံ ဆံုးျဖတ္ခံစရာမလို သင္တို႔ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင့္ ကိုယ္ပိုင္သိေအာင္ လုပ္ၾက။

"ဤသည္ကား အမွား၊ ဤသည္ကား အဆိုးျဖစ္ လိမ့္မည္"ဟု သင္တို႔ကိုယ္တိုင္သိ၍ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္လွ်င္ သင္တို႔ ကိုယ္တိုင္ ထိုဝါဒကို ပယ္စြန္႔ႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။

ဤသည္ကား အေကာင္း၊ ဤသည္ကား အမွန္၊ ဤ အေကာင္းအမွန္ေၾကာင့္ သင္တို႔မွာ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္လိမ့္မည္ ဟုဆိုလွ်င္ ျမင္လွ်င္ သင္တို႔ကိုယ္တိုင္ ထိုအက်င့္ကို လက္ခံ ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ သင္တို႔ကိုယ္ပိုင္အသိ၊ ကိုယ္ပိုင္အက်င့္၊ ကိုယ္ ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္သာလွ်င္ သင္တို႔ဘဝ၏ အရွင္သခင္ ျဖစ္သည္။ သင္တို႔ဘဝ၏ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးကို သင္တို႔၏ အက်င့္ႏွင့္ အသိက အဆံုးအျဖတ္ေပးလိမ့္မည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္တိုင္ သိေအာင္လုပ္ၾက။ ကိုယ့္အသိ ႏွင့္ ကိုယ္တိုင္ဆံုးျဖတ္ၾက။ ကိုယ့္အဆံုးအျဖတ္အတိုင္း ကိုယ္တိုင္က်င့္သံုးၾက။ သင္တို႔ဘဝ၏ လြတ္ေျမာက္ရာ တံခါး ကို သင္တို႔ကိုယ္တိုင္ ဖြင့္ႏိုင္ခြင့္ရွိသည"ဟု ေကသမုတၲိရြာ သား ကာလာမတို႔အား မိန္႔ၾကားေတာ္မူခဲ့ပါသည္။

ဤျမတ္ဗုဒၶ၏အဆံုးအမမ်ားသည္ ဘာသာေရးသ မိုင္းတြင္ တစ္ခုတည္းေသာ အႏိႈင္းမဲ့လြတ္လပ္ေသာ အေတြး အေခၚအတြက္ လမ္းညႊန္ခ်က္ျဖစ္သည္။

ျမတ္ဗုဒၶေဒသနာေတာ္အရ ဝိစိကိစၦာဟူေသာယံုမွား ျခင္းသည္ ရွင္းလင္းေသာအသိ(သစၥာအသိ)၏ ႀကီးမားေသာ အတားအဆီးတစ္ခုျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ စိတ္ဓာတ္ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးသာမက မည္သည့္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးမ်ိဳးကိုမဆို ဝိစိကိစၦာတရားသည္ ႀကီးမားေသာအေႏွာက္အယွက္ အတား အဆီးတစ္ခုျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္- ဝိစိကိစၦာဟူေသာ ယံုမွားမႈသည္ တကယ္ စင္စစ္ ႀကီးမားေသာအျပစ္ႀကီး Sin-တစ္ခုေတာ့မဟုတ္ေပ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဗုဒၶဘာသာတြင္ အျခားေသာဘာ သာမ်ားမွာကဲ့သို႔ အခိုင္အမာ ကတိျပဳ ယံုၾကည္ျခင္းမ်ိဳးမရွိ ေပ။ အျခားဘာသာမ်ား၌ သက္ဆိုင္ရာဘုရားသခင္တို႔ကို မယံုၾကည္လွ်င္ (သို႔) ယံုမွားျခင္းျဖစ္လွ်င္ ႀကီးေလးေသာ ျပစ္ဒဏ္ထိုက္သည္။ ထိုအျပစ္မ်ိဳးကိုSin- ဟုေခၚၾကသည္။

ဗုဒၶဘာသာ၌ ဗုဒၶကိုယံုမွား႐ံုမွ် မယံုၾကည္႐ံုမွ်ျဖင့္ ထိုယံုမွားသူ မယံုၾကည္သူတို႔မွာ ႀကီးေလးေသာျပစ္ဒဏ္ထိုက္ သည္ဟူ၍ ဆို႐ိုးမရွိေခ်။ မေကာင္းမႈအားလံုးတို႔၏ ေရ ေသာက္ျမစ္သည္ ဝိစိကိစၦာမဟုတ္။ အဝိဇၨာႏွင့္ မိစၦာဒိ႒ိတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။ ေတြေဝျခင္း ယံုမွားျခင္း တုန္လႈပ္ျခင္း ဆံုးျဖတ္ ႏိုင္မႈ ခက္ခဲျခင္းေတြ ရွိေနသမွ်ကာလပတ္လံုး ထိုသူ႔ဘဝမွာ တိုးတက္မႈ မျဖစ္ႏိုင္ဟူေသာ အခ်က္ကို ျငင္းႏိုင္ဖြယ္မရွိေခ်။

အရွိတရား အမွန္တရားကို ရွင္းလင္းစြာ မသိၾက ေသးသမွ်ကာလပတ္လံုး ထိုသူတို႔၏သႏၱာန္မွာ ဝိစိကိစၦာ ကိန္းေအာင္းေနေသးလို႔-ဟူေသာ အခ်က္သည္လည္း ျငင္း ႏိုင္ဖြယ္ရာမရွိေခ်။ ဘဝ၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အဆင့္ျမင့္ျမင့္ တိုးတက္ဖို႔ရန္အလို႔ငွါ ထိုဝိစိကိစၦာတရားကို အႀကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ရမည္ဟူသည့္အခ်က္မွာ အမွန္တကယ္လိုအပ္ သည့္ လိုအပ္ခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ ထိုဝိစိကိစၦာကို အႀကြင္းမဲ့ ပယ္ပစ္မည္ဆိုလွ်င္ ထိုသူသည္ အရွိႏွင့္အမွန္ကို အတိအက် ရွင္းလင္းသိျမင္ရမည္ျဖစ္သည္။

လူတစ္ေယာက္ကို "သင္သည္ ဤအခ်က္၌ မယံုမွား သင့္၊ ဤအခ်က္၌ ယံုၾကည္ရမည္"ဟုေျပာဆိုရန္"အေၾကာင္း အခ်က္မရွိေပ။ တကယ္ေျပာရန္လိုအပ္သည္ကား သင္သိ တာ သင္ျမင္တာကို ငါယံုၾကည္၏-ဟု ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္၊ ငါသိ တာ ငါျမင္တာကို ငါယံုၾကည္၏-ဟု ေျပာဆိုရန္သာရွိသည္။
ဥပမာ- ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္သည္ ဂဏန္း သခ်ၤာပုစၦာတစ္ခုကို တြက္ခ်က္ေနသည္ဆိုပါစို႔၊ ထိုဂဏန္း သခ်ၤာပုစၦာသည္သူသိျမင္ တတ္ကြ်မ္းထားသည့္အဆင့္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး ခက္လြန္းေနလွ်င္ ထိုေက်ာင္းသား၌ စိတ္႐ႈတ္ ျခင္း ေတြေဝျခင္း ဝိစိကိစၦာ ဝင္လာၿပီျဖစ္သည္။ ထိုဝိစိကိစၦာ သူ႔မွာ ရွိေနသမွ်ကာလပတ္လံုး ထိုေက်ာင္းသားတြက္ ဂဏန္း သခ်ၤာအတတ္သည္ တိုးတက္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေခ်။ သူသည္ေရွ႕သို႔တစ္ဆင့္တက္လိုလွ်င္ ထိုျပႆနာကို ရွင္းပစ္ရမည္။ ထိုသံသယကို ပယ္ပစ္ရမည္။ ထိုဝိစိကိစၦာ သံသယတို႔ကို ပယ္ရွားေသာနည္းလမ္းမ်ားရွိပါသည္။ "ကြ်ႏု္ပ္ ယံုၾကည္ပါ၏၊ ကြ်ႏု္ပ္ သံသယမရွိပါ "ဟု ေျပာဆို႐ံုမွ်ျဖင့္ ျပႆနာ၏အေျဖကို ရလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။ ကိုယ္တိုင္သိျမင္နားလည္ျခင္းမရွိပဲ တစ္စံုတစ္ခုေသာဝါဒကို လက္ခံဖို႔ရန္ အတင္းအၾကပ္ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ သူ၏စိတ္ဆႏၵ ႏွင့္ အသိပညာမပါေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ အတင္း အၾကပ္ စည္း႐ံုးသိမ္းသြင္းျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ လူသားတိုင္းကို ဆႏၵျပင္းျပစြာႏွင့္ အစဥ္သျဖင့္ တိုက္တြန္းသည္မွာ ဝိစိကိစၦာကို ပယ္ရွားဖို႔ရန္ ျဖစ္သည္။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ လူးသားတို႔၏သႏၱာန္ဝယ္ စြဲမွီ၍ေန ေသာ ေၾကာင္းက်ိဳး အေကာင္းအဆိုး အမွားအမွန္ကို မေဝခြဲ ႏိုင္ မဆံုးျဖတ္ႏိုင္သည့္ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ဝိစိကိစၦာမ်ိဳးကို ပယ္ရွာ ဖို႔ ျပင္းျပေသာ ဆႏၵရွိေတာ္မူ၏။ သူ၏ ပရိနိဗၺာန္မျပဳမွီ မိနစ္ပိုင္း အတြင္းကေလးမွာ ပင္လွ်င္ သူသည္ သူ၏တပည့္သာဝကတို႔ကို အႀကိမ္ေပါင္း မ်ားစြာေျပာဆိုခဲ့သည္မွာ "ရဟန္းတို႔ ငါဘုရားရဲ႕ အဆံုးအမ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သင္တို႔မွာ ယံုမွားသံသယရွိၾကလွ်င္ ငါဘုရား ကိုပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေမးလိုက္ၾက။ ငါဘုရားမရွိသည့္ ေနာက္ သင္တို႔၏စိတ္အစဥ္ဝယ္ ဝိစိကိစၦာတို႔ျဖင့္ ႐ႈတ္ေထြးၿပီး စိတ္ပင္ပန္းမႈမ်ားျဖင့္ မက်န္ရစ္ေစၾကကုန္ႏွင့္။ ငါဘုရား ရွိခိုက္ သင္တို႔၏သံသယမ်ားကို ေမးျခင္းျဖင့္ သင္တို႔၏ယံုမွား မႈကို ရွင္းလင္းၾက"ဟူသတည္း။

"ထိုအခါ တပည့္တို႔သည္ ဆိတ္ၿငိမ္၍ ေနၾကကုန္၏၊ ထိုအခါ ျမတ္ဗုဒၶက ဆက္လက္၍မိန္႔ၾကားသည္မွာ "သင္တို႔ သည္ အကယ္၍ ငါဘုရားကို ႐ိုေသေၾကာက္ရြံ႕ေသာေၾကာင့္ မေမးႏိုင္ၾကကုန္သည္ျဖစ္အံ့၊ အခ်င္းခ်င္း အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ သံသယေတြကို ထုတ္ျပ၍ သံဃာအားလံုး၏ ကိုယ္စားျပဳ တစ္စံုတစ္ေယာက္က ထိုဝိစိကိစၦာတို႔ကို ငါ ဘုရားအား ေမးၾကကုန္ေလာ့"ဟူ၏။ ဤသည္မွာ ဘာသာေရးသမိုင္း၌ ဗုဒၶဘာသာ၏ အေတြးအေခၚလြတ္လပ္မႈကိုသာ ေဖာ္ျပ႐ံုမွ်မက ဆရာျဖစ္ ေတာ္မူေသာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ သေဘာထားႀကီးျခင္း ခြင့္လႊတ္ျခင္း ကိုပါ ေဖာ္ျပသည့္ သမိုင္းတင္မွတ္တမ္းျဖစ္သည္။

အျခားစံတင္ေလာက္သည့္ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုမွာလည္း ျမတ္ဗုဒၶသည္ နာလႏၵမွာ ေနေနစဥ္ ဂ်ိန္းဆရာႀကီးမဟာဝီရ နိဂဏၭ၏ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာ သူေဌးတပည့္ႀကီး ဥပါလိ သည္ သူ၏ဆရာႀကီး မဟာဝီရက ေစလႊတ္သျဖင့္ ျမတ္စြာဘု ရားထံေမွာက္ ေရာက္လာ၏။ ေစလႊတ္ျခင္း၏ရည္ရြယ္ခ်က္ မွာ ကမၼဝါဒႏွင့္ပတ္သက္၍ ျငင္းခံုဖို႔ အႏိုင္တိုက္ဖို႔ျဖစ္၏။
ျမတ္ဗုဒၶ၏ကမၼဝါဒႏွင့္ နိဂဏၭ၏ ဒ႑ဝါဒတို႔သည္ တူသေယာင္ေယာင္ႏွင့္ ျခားနားၾကကုန္၏၊ မဟာဝီရ နိဂဏၭက အထူးေမွ်ာ္လင့္ထားသည္မွာ သူ႔တပည့္ဥပါလိသည္ စကားအၿပိဳင္ျပဳ၍ စကားအႏိုင္လုရာ၌ အလြန္ကြ်မ္းက်င္သူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ဗုဒၶကို သူတို႔အဖြဲ႔က အႏိုင္ရ မည္ဟု ဧကန္ေမွ်ာ္လင့္ထား၏။ ဤေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႏွင့္ ရလဒ္ မွာကား တျခားစီျဖစ္သြား၏၊ ကမၼဝါဒႏွင့္ ဒ႑ဝါဒတို႔ အၿပိဳင္ျပဳ၍ အႏိုင္လုၾကရာ ဒ႑ဝါဒသည္ ကမၼဝါဒေအာက္ ၌ ေၾကမြပ်က္ျပဳန္းခဲ့ရေလသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ စကားစစ္ထိုးပြဲအဆံုး၌ မဟာဝီရဂိုဏ္း သား ဥပါလိသူေဌးသည္ သူ၏ဒ႑ဝါဒကို အႀကြင္းမဲ့စြန္႔လႊတ္ ၍ ျမတ္ဗုဒၶ၏ကမၼဝါဒကို အႀကြင္းမဲ့လက္ခံလိုက္ေလသည္။ သူ၏ဆရာရင္း မဟာဝီရႏွင့္ မဟာဝီရ၏ဝါဒတို႔ကို ဤယေန႔ မွစ၍ စြန္႔လႊတ္ပါမည္ဘုရား၊ ဗုဒၶႏွင့္ဗုဒၶဝါဒကို ဤယေန႔မွစ ၍ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ပါ၏ဘုရားဟု ပရိသတ္အလယ္ ထင္ ရွားစြာ ေၾကျငာခဲ့ေလသည္။ သူ႕ကိုလည္း ျမတ္ဗုဒၶ၏တပည့္ သာဝကအျဖစ္ လက္ခံပါရန္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေလသည္။

ထိုအခါ ျမတ္ဗုဒၶက "အို ဥပါလိ စဥ္းစဥ္းစားစား လုပ္ပါ၊ မဟာဝီရနိဂဏၭသည္ သင္၏ဆရာအရင္းျဖစ္သည္၊ ဆရာရင္းကို စြန္႔လႊတ္၍ ဆရာသစ္ကို ခ်ဥ္းကပ္သည့္အလုပ္ မ်ိဳးကို လွ်င္ျမန္လြယ္ကူစြာ မလုပ္သင့္၊ စဥ္းစဥ္းစားစားလုပ္ ပါ၊ ထို႔အျပင္ သင္၏ ဆရာမဟာဝီရႏွင့္ အဖြဲ႔ဝင္မ်ားသည္ သင္၏ပစၥည္းေလးပါး အေထာက္အပံ့ျဖင့္ အသက္ရွင္ေနၾက ရကုန္၏၊ သို႔ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ သင္၏ဆရာေဟာင္းႏွင့္အ ဖြဲ႕သားမ်ားအား သင္ေထာက္ပံ့၍ေနေသာ အေထာက္အပံ့ တို႔ကို ျဖတ္ေတာက္၍မပစ္ပါနဲ႔၊

ထို႔အျပင္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ ေယာက္သည္ ဆရာေျပာင္းျခင္း၊ ဘာသာေျပာင္းျခင္းအလုပ္ တို႔ကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္မလုပ္သင့္၊ စဥ္းစဥ္းစားစားလုပ္သင့္၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ သင့္ဆရာရင္းမဟာဝီရကို ကိုးကြယ္ၿမဲ ကိုးကြယ္၊ ေထာက္ပံ့ၿမဲေထာက္ပံ့ပါေလ"ဟု မိန္႔ၾကားေတာ္မူ၏။

ဤျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ကား ဘာသာေရးသမိုင္းတြင္ စံနမူနာယူေလာက္သည့္ သေဘာထားႀကီးျခင္းကို ေဖာ္ျပ သည္ ့ျဖစ္ရပ္မ်ား ျဖစ္ၾကေလကုန္၏။

ျမတ္ဗုဒၶလြန္ၿပီးေနာက္ ႏွစ္(၂၀ဝ)ေက်ာ္ကာလ ခရစ္မေပၚမီႏွစ္(၃၀ဝ)ခန္႔ကာလတြင္ ဇမၺဴဒီပတစ္ခုလံုး၏ ဧကရဇ္မင္းႀကီးအေသာက ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ထိုဇမၺဴဒီပါ၏ ဧကရဇ္မင္းႀကီးအေသာကသည္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ထိုသေဘာထား ႀကီးျခင္း၊ ခြင့္လႊတ္ျခင္း၊ သည္းခံျခင္းဟူေသာဝါဒကို လိုက္နာ က်င့္သံုးရာ၌ စံနမူနာယူထိုက္သည့္ မင္းႀကီးတစ္ပါးျဖစ္ သည္။

သူသည္ အလြန္က်ယ္ျပန္႔ေသာ သူ၏ဓမၼႏိုင္ငံေတာ္ ႀကီး၌ ထင္ရွားတည္ရွိ၍ေနၾကကုန္ေသာ အျခားအျခားေသာ ဟိႏၵဴဘာသာ , ဂ်ိန္းဘာသာ ,ျဗဟၼဏဘာသာ , နတ္ကိုးကြယ္ သည့္ဘာသာ အစရွိေသာ ဘာသာတရားအားလံုးတို႔ကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ႏွင့္ သူကိုယ္တိုင္ဂုဏ္ျပဳ၍ အ႐ိုအ ေသျပဳျခင္း၊ အေလးအျမတ္ျပဳျခင္း၊ ေထာက္ပံ့အားေပးျခင္း တို႔ကို ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။

သူ၏ဓမၼႏိုင္ငံေတာ္၌ ဘာသာေရးပဋိပကၡမရွိ၊ မတူ ထူးျခားေသာ ဘာသာဝင္အားလံုးတို႔ ခ်စ္ခင္ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ပူးတြဲ ေနထိုင္ၾကသည္မွာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ခႏၱီဝါဒ , အဟႎသဝါဒေပၚ၌ အေသာကခ်မွတ္ထားေသာ Common ground-ေပၚမွာ လက္တြဲရပ္တည္၍ ေနႏိုင္ၾကေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။

အေသာကသည္ အေနာက္ဖက္တြင္ ဂရိ၊ ေျမာက္ ဖက္တြင္ ႐ုရွားႏွင့္ဟိမဝႏၱာတစ္ေလွ်ာက္၊ အေရွ႕ဖက္တြင္- ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္၊ ေတာင္ဘက္တြင္- အိႏၵိယသမုဒၵရာ၊ သူ၏ ဩဇာလႊမ္းမိုးထားသမွ် က်ယ္ျပန္႔စြာေသာ နယ္ေျမႀကီး တစ္ခြင္လံုး၌ အယူဝါဒႏွင့္ အမ်ိဳးဇာတ္မတူၾကသည့္ လူသား ေပါင္းမ်ားစြာတို႔ လက္တြဲေနထိုင္ၾကရန္ ခႏီ ၱ , သစၥာ , အဟႎသာ ဟူေသာ Commond ground-ကို မည္ကဲ့သို႔ ခ်မွတ္ခဲ့သည္ ဆိုသည္တို႔ကို သူ၏ေက်ာက္စာေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာတို႔၌ ေတြ႕ရွိရသည္။ တစ္ခုေသာေနရာ၌ ေတြ႕ရသည္မွာ ေအာက္ ေဖာ္ျပပါအတိုင္းျဖစ္သည္။

"တစ္ေယာက္ေသာသူသည္ မိမိကိုးကြယ္ေသာဘာ သာတရားကိုသာ ခ်ီးေျမႇာက္၍ အျခားေသာသူတို႔၏ ဘာသာ တရားကို ႐ံႈ႕ခ်ေသာအမႈကို မျပဳၾကကုန္ႏွင့္၊ တစ္ေယာက္ ေသာသူသည္ မိမိကိုးကြယ္ေသာဘာသာကို ခ်ီးေျမႇာက္သကဲ့ သို႔ အျခားေသာဘာသာကိုလည္း ခ်ီးေျမႇာက္သင့္၏။ ဤသို႔ ျပဳျခင္းျဖင့္ တစ္ေယာက္ေသာသူသည္ မိမိဘာသာကိုလည္း ႀကီးပြာေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ရာေရာက္၏။

ဘာသာဝင္အားလံုးတို႔သည္ ဤသို႔မဟုတ္မူ၍ မိမိ တို႔ဘာသာကို ကာကြယ္၍ သူတပါးတို႔၏ဘာသာကို ႐ံႈ႕ခ် ေစာ္ကားလာလွ်င္ ထိုသူသည္ မိမိဘာသာတရားႏွင့္ မိမိအ တြက္ ေသတြင္းကို တူးသည္ႏွင့္တူ၏။

မည္သူမဆို မိမိကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာတရား၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးကိုေျပာဆို၍ အျခားေသာဘာသာတရားကို ႐ံႈ႕ခ် ကဲ့ရဲ႕လွ်င္၊ ထို႔အျပင္ မိမိကိုးကြယ္သည့္ဘာသာႏွင့္ တျခားသူ တို႔ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာကို ႏိႈင္းယွဥ္မႈျပဳလွ်င္ ႏိႈင္းယွဥ္ရာမွ ၿပိဳင္ဆိုင္ျခင္းသို႔ တက္လာႏိုင္သည္။

ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္းႏွင့္ ၿပိဳင္ဆိုင္ျခင္းတို႔သည္ ခ်ီးမြမ္းျခင္း ႏွင့္ ကဲ့ရဲ႕ျခင္းဟူေသာ ရလဒ္တို႔ကို ျဖစ္ေစကုန္၏။ မိမိဘာ သာကို ခ်ီးမြမ္း၍ သူတပါးဘာသာကို ကဲ့ရဲ႕လွ်င္ ထိုသူသည္ မသိသျဖင့္ မိမိဘာသာကို ပို၍ပို၍ တိုက္ခိုက္ဖ်က္စီး ဒဏ္ရာ အနာတရ ျဖစ္ေအာင္ျပဳသည္မည္၏။

ထို႔ေၾကာင့္ ဤသို႔ေကာင္းျမတ္ေသာ သေဘာတူညီ ခ်က္တစ္ခု ရရွိပါသည္။ အားလံုးေသာလူသားတို႔သည္ အားလံုးေသာ ဘာသာတရားတို႔၏ အဆိုအမိန္႔တို႔ကို စိတ္ဝင္ စားစြာ နားေထာင္သင့္၏။ မိမိ၏စကားကို သူတပါးတို႔ စူးစိုက္၍နားေထာင္ေစလိုလွ်င္ သူတပါးေျပာေသာ စကားကို လည္း မိမိတို႔က စိုက္စိုက္စူးစူး နားေထာင္ၾကပါ.။